Όλα για το μέλι, το καλύτερο προϊόν της ελληνικής φύσης

Το μέλι, μια θεία προσφορά που μας χάρισαν οι θεοί, ήταν σεβαστό από τους αρχαίους Έλληνες. Στην ελληνική μυθολογία, η μέλισσα και το χρυσό νέκταρ της κατείχαν εξέχοντα ρόλο, διαπερνώντας τα έθιμα και τις παραδόσεις τους. Λέγεται ότι ακόμη και ο ίδιος ο θεός Απόλλωνας όφειλε τη λαμπερή του γοητεία στην απόλαυση της αμβροσίας και του νέκταρ.

Ο Αρισταίος, ο θεϊκός απόγονος του ένδοξου Απόλλωνα και της μαγευτικής νύμφης Κυρήνης, έχει από καιρό ενσωματωθεί στο μύθο για την υπέρβασή του στην αθανασία μέσω της θείας διατροφής της αμβροσίας και του νέκταρ. Στην αθάνατη κατάστασή του, έχει αναδειχθεί ως ο αξιότιμος φύλακας του μελιού και ο σεβάσμιος πρωτοπόρος της μελισσοκομίας. Σημειωτέον, ο ίδιος ο αξιότιμος Ιπποκράτης εξύμνησε τις αρετές του μελιού ως ισχυρού ελιξιρίου για τη θεραπεία πολλών δεινών, ενώ ο επιφανής Αριστοτέλης υποστήριξε την αξιοσημείωτη ικανότητά του να χαρίζει μακροζωία στους θνητούς. Πέρα από το απέραντο βασίλειο της αρχαίας Ελλάδας, άλλοι ευλαβείς πολιτισμοί, όπως οι Αιγύπτιοι και οι Ινδοί, αγαπούσαν το μέλι ως ισχυρό θεραπευτικό παράγοντα. Επιπλέον, η βαθιά σημασία του μελιού διαπέρασε με χάρη τις ελληνικές παραδόσεις, ενσωματώνοντας βαθιές συνδηλώσεις γονιμότητας, αγαλλίασης και συνολικής ευημερίας.

Η σοφία του μελιού ήταν σεβαστή στην αρχαιότητα, ωστόσο στη σύγχρονη εποχή μας, φαίνεται ότι οι καταναλωτές μπορεί να μην έχουν πλήρη κατανόηση της περίπλοκης διαδικασίας, των άψογων μεθόδων συντήρησης και των αξιοσημείωτων ιδιοτήτων του. Στην προσπάθειά μας να αποκαλύψουμε τα αινιγματικά μυστικά του μελιού, αναζητήσαμε καθοδήγηση από αξιότιμους ειδικούς που διαθέτουν πλήθος γνώσεων και βαθιά εξειδίκευση σε αυτό το μαγευτικό βασίλειο.

Η σοφία του μελιού ήταν σεβαστή στην αρχαιότητα, ωστόσο στη σύγχρονη εποχή μας, φαίνεται ότι οι καταναλωτές μπορεί να μην έχουν πλήρη κατανόηση της περίπλοκης διαδικασίας, των άψογων μεθόδων συντήρησης και των αξιοσημείωτων ιδιοτήτων του. Στην προσπάθειά μας να αποκαλύψουμε τα αινιγματικά μυστικά του μελιού, αναζητήσαμε καθοδήγηση από αξιότιμους ειδικούς που διαθέτουν πλήθος γνώσεων και βαθιά εξειδίκευση σε αυτό το μαγευτικό βασίλειο.

• Τι ακριβώς είναι το μέλι;

Το μέλι, ένα φυσικό γλυκαντικό, παράγεται από τις μέλισσες μέσω της συλλογής φυτικού νέκταρ, φυτικών εκκρίσεων ή εκκρίσεων από έντομα που ρουφούν τα φυτά.

• Ποια είναι η φυσική διαδικασία δημιουργίας μελιού;

Οι μέλισσες, μέσα από μια ειδική διαδικασία που συμβαίνει μέσα στο σώμα τους και συγκεκριμένα στον πρόλοβο, μετατρέπουν το νέκταρ ή τις εκκρίσεις σε μέλι. Αποθηκεύουν αυτό το μέλι στα κελιά της κηρήθρας τους μέσα στην κυψέλη τους. Το αφυδατώνουν προσεκτικά, μειώνοντας την περιεκτικότητά του σε υγρασία από 14% σε 18%. Μόλις ωριμάσει το σφραγίζουν με μια στρώση κεριού για να εξασφαλίσουν τη διατήρησή του. Είναι σημαντικό το επίπεδο υγρασίας να παραμένει κάτω από 20% για τα περισσότερα μέλια και 23% για το μέλι ερείκης. Τα υψηλά επίπεδα υγρασίας μπορεί να προκύψουν από ακατάλληλη αποθήκευση ή την ηλικία του μελιού και περιστασιακά από νοθεία με νερό για να αυξηθεί το βάρος του. Η υπερβολική υγρασία μπορεί να κάνει το μέλι να ξινίσει.

• Ποια είναι τα συστατικά του μελιού;

Τα κύρια συστατικά αυτής της ουσίας είναι τα σάκχαρα που ονομάζονται φρουκτόζη και γλυκόζη, τα οποία λαμβάνονται από τα φυτά από τα οποία την έχουν συλλέξει οι μέλισσες. Επιπλέον, η σύνθεσή του μπορεί να περιέχει διάφορα άλλα στοιχεία ανάλογα με το από πού προέρχεται.

• Πόσο συχνά συλλέγεται το μέλι κάθε χρόνο;

Ο χρόνος συγκομιδής του μελιού καθορίζεται από τους φυσικούς κύκλους ανθοφορίας των φυτών και όχι από τις προτιμήσεις του μελισσοκόμου. Οι μέλισσες συλλέγουν νέκταρ και γύρη από λουλούδια που ανθίζουν αυτή τη στιγμή. Εάν η περίοδος ανθοφορίας διαρκεί, ο μελισσοκόμος μπορεί να μαζέψει μέλι από τα μελίσσια του πολλές φορές. Στην Ελλάδα, το μέλι μπορεί να συλλεχθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους με τη μεταφορά κυψελών σε περιοχές με ανθισμένα λουλούδια. Ωστόσο, αυτό δεν είναι δυνατό σε περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες ή χιόνι.

• Πώς μπορούμε να πούμε αν το μέλι είναι καλής ποιότητας;

Σύμφωνα με τους παραγωγούς μελιού, το μέλι δεν πρέπει να κατηγοριοποιείται σε καλό ή κακό. Αντιθέτως, προτείνουν τη χρήση του όρου «αγνό», αναφερόμενοι στο μέλι που παράγεται από μελισσοκόμους που σέβονται τον φυσικό κύκλο ζωής των μελισσών και δεν παρεμβαίνουν στην παραγωγική διαδικασία. Αυτοί οι μελισσοκόμοι συλλέγουν και παρέχουν στους καταναλωτές μέλι που είναι καθαρά αποτέλεσμα της φύσης και των ίδιων των μελισσών.

• Η σακχαρόζη, η γλυκόζη και η φρουκτόζη πρέπει να υπάρχουν σε ακριβείς ποσότητες;

Η νομοθεσία ορίζει ότι το μέλι πρέπει να έχει υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης και φρουκτόζης, που θεωρούνται καλά σάκχαρα. Τα ανθόμελα πρέπει να έχουν πάνω από 60% γλυκόζη και φρουκτόζη, ενώ τα μέλια μελιτώματος ή ένα μείγμα μελιτώματος με άνθη πρέπει να έχουν πάνω από 45%. Από την άλλη, η περιεκτικότητα σε σακχαρόζη στο μέλι δεν πρέπει να ξεπερνά το 5% και στα ελληνικά μέλια συνήθως παραμένει κάτω από 1% λόγω καλών μελισσοκομικών πρακτικών. Τα επίπεδα σακχαρόζης αυξάνονται όταν χρησιμοποιούνται πρόσθετες τροφές μελισσών σε ακατάλληλους χρόνους.

• Πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε εάν το μέλι έχει αναμειχθεί με σιρόπι ζάχαρης;

Εκτός από τη χρήση χημικής ανάλυσης, μια απλή μέθοδος για τον προσδιορισμό της καθαρότητας του μελιού είναι να ρίχνουμε μια κουταλιά σε ένα ποτήρι νερό χωρίς να το ανακατεύουμε. Το αγνό μέλι θα καθίσει στον πάτο του ποτηριού χωρίς καμία αλλαγή, ενώ το μέλι με προσθήκη σιρόπι θα διαλυθεί σταδιακά.

• Πώς μπορούμε να επαναφέρουμε το στερεοποιημένο (κρυσταλλομένο) μέλι στην υγρή του μορφή;

Η καλύτερη μέθοδος για τη θέρμανση του μελιού είναι η χρήση μπεν μαρί, αλλά είναι σημαντικό να είστε προσεκτικοί με τη θερμοκρασία για να διατηρήσετε τα θρεπτικά του οφέλη. Συνιστάται να διατηρείτε τη θερμοκρασία του βάζου με μέλι κάτω από 35-40 βαθμούς Κελσίου χρησιμοποιώντας δύο δοχεία. Μια άλλη ήπια επιλογή είναι να το τοποθετήσετε σε καλοριφέρ, αλλά αποφύγετε την έκθεση στο ηλιακό φως, καθώς μπορεί να βλάψει τις ευεργετικές του ιδιότητες.